FED chính thức kết thúc thắt chặt định lượng! 13,5 tỷ USD được bơm vào thị trường có kích hoạt cơn sốt Bitcoin?

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã chính thức kết thúc chương trình thắt chặt định lượng (QT) vào ngày 1 tháng 12, đánh dấu sự chuyển đổi đáng kể trong chính sách tiền tệ của Mỹ. Fed đã bơm 13,5 tỷ USD vào hệ thống ngân hàng thông qua hợp đồng mua lại qua đêm, đây là hoạt động hỗ trợ thanh khoản trong một ngày lớn thứ hai kể từ đại dịch. Tom Lee của Fundstrat cho biết, quyết định dừng QT của Fed sẽ là bước ngoặt đối với thị trường tiền mã hóa; lần gần nhất kết thúc QT, thị trường đã tăng khoảng 17% chỉ trong 3 tuần.

Fed chính thức kết thúc chu kỳ thắt chặt định lượng 2,4 nghìn tỷ USD

Fed đã chính thức dừng chương trình thắt chặt định lượng vào ngày 1 tháng 12 năm 2025, sau khi rút khỏi hệ thống tài chính khoảng 2,4 nghìn tỷ USD kể từ khi bắt đầu chu kỳ thắt chặt vào tháng 6 năm 2022. Thắt chặt định lượng (QT) là biện pháp ngược lại với nới lỏng định lượng (QE); ngân hàng trung ương giảm nắm giữ trái phiếu chính phủ và chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp, thu hồi thanh khoản từ thị trường để chống lạm phát và kiềm chế bong bóng tài sản.

Fed đã tạm dừng kế hoạch QT, ngừng giảm nắm giữ trái phiếu chính phủ và chứng khoán thế chấp để duy trì dự trữ ngân hàng ở mức đủ cao. Thời điểm ra quyết định này rất đáng chú ý, khi thị trường tài chính toàn cầu đang trải qua biến động lớn. Quy mô bảng cân đối kế toán của Fed đã giảm từ khoảng 9 nghìn tỷ USD (đỉnh tháng 4/2022) xuống còn khoảng 6,6 nghìn tỷ USD nhờ QT, tổng cộng giảm 2,4 nghìn tỷ USD – lần thu hồi thanh khoản lớn thứ hai trong lịch sử, chỉ sau chu kỳ QT 2017-2019.

Việc kết thúc QT nghĩa là Fed sẽ không còn chủ động rút thanh khoản khỏi thị trường, tạo ra môi trường vốn ổn định hơn cho thị trường tài chính. Đối với tài sản rủi ro, đây thường là tín hiệu tích cực, bởi cải thiện thanh khoản biên thường thúc đẩy khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa Fed chuyển sang chính sách nới lỏng, mà chỉ từ “chủ động thắt chặt” sang “trung lập, quan sát”.

Cùng ngày, do áp lực nộp thuế cuối năm, các ngân hàng đã gửi 13,5 tỷ USD trái phiếu chính phủ để vay qua đêm, mức cao thứ hai kể từ năm 2020. Con số này cho thấy nhu cầu thanh khoản ngắn hạn rất lớn trên thị trường. Hợp đồng mua lại qua đêm (Overnight Repo) là công cụ Fed cung cấp thanh khoản ngắn hạn cho ngân hàng; khi thiếu hụt tạm thời, ngân hàng có thể thế chấp trái phiếu cho Fed để nhận tiền mặt. Quy mô 13,5 tỷ USD cho thấy áp lực vốn cuối năm khá căng thẳng, nhưng phản ứng kịp thời của Fed đã ngăn chặn khủng hoảng thanh khoản.

Tom Lee: Lịch sử cho thấy thị trường tăng 17% sau 3 tuần

Tom Lee của Fundstrat nhận định, việc Fed dừng QT sẽ là bước ngoặt đối với thị trường tiền mã hóa. Lee chỉ ra rằng, lần cuối Fed kết thúc QT, thị trường đã tăng khoảng 17% chỉ trong 3 tuần. Quy luật lịch sử này là tham khảo quan trọng cho xu hướng thị trường hiện tại, dù lịch sử không lặp lại nhưng thường có những điểm tương đồng.

Lần trước Fed kết thúc QT là tháng 7/2019, khi đó Fed đã thông báo chấm dứt thu hẹp bảng cân đối sau khoảng 1 năm. Trong 3 tuần sau đó, chỉ số S&P 500 tăng khoảng 5%, còn Bitcoin tăng hơn 17%, cho thấy tài sản rủi ro rất nhạy cảm với cải thiện thanh khoản biên. Đợt tăng này không đến từ cải thiện đột ngột về cơ bản, mà là phản ứng kỳ vọng của thị trường với sự thay đổi môi trường thanh khoản.

Ngoài ra, Lee cho rằng thay đổi này đặc biệt quan trọng với Bitcoin, vì thanh khoản tăng thường hỗ trợ tài sản rủi ro vượt trội. Bitcoin là tài sản rủi ro cao, biến động giá liên quan chặt chẽ đến môi trường thanh khoản toàn cầu. Khi ngân hàng trung ương ngừng rút thanh khoản, dù không bơm tiền mới nhưng chỉ cần dừng rút đã cải thiện tình trạng thanh khoản biên của thị trường, thúc đẩy khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư.

Ông dự đoán điều kiện thị trường sẽ tiếp tục cải thiện đến cuối năm và kỳ vọng Bitcoin có thể lập đỉnh lịch sử vào cuối tháng 1. Dự báo này dựa trên nhiều yếu tố: QT kết thúc, kỳ vọng Fed hạ lãi suất tháng 12, cùng hiệu ứng tái cơ cấu vốn cuối năm. Nếu các yếu tố này đồng thời phát huy, Bitcoin có thể được thúc đẩy tăng mạnh.

Ba tác động lớn của việc kết thúc QT đến thị trường

Cải thiện môi trường thanh khoản: Fed ngừng hút vốn khỏi thị trường, thanh khoản biên chuyển sang trung lập hoặc nới lỏng

Khẩu vị rủi ro tăng: Nhà đầu tư không còn lo lắng thanh khoản tiếp tục thắt chặt, sẵn sàng tăng tỷ trọng tài sản rủi ro

Định giá được điều chỉnh lại: Tỷ lệ chiết khấu tài sản rủi ro giảm, giá trị lý thuyết tăng

Tuy nhiên, thị trường vẫn khá bình lặng, chứng khoán chỉ nhích nhẹ, chính sách chưa chuyển sang nới lỏng. Dù có người nhận thấy một số dấu hiệu căng thẳng trên thị trường, hay kỳ vọng tín hiệu tăng giá ở Bitcoin và các tài sản khác, nhưng thực tế hành động của Fed thiên về điều chỉnh kỹ thuật chứ không phải thay đổi chính sách. Dự trữ ngân hàng vẫn trên 3 nghìn tỷ USD, cho thấy hệ thống tài chính hậu dịch đang dần trở lại bình thường, không đối mặt khủng hoảng thanh khoản.

Bóng đen tăng lãi suất từ Ngân hàng Trung ương Nhật: yếu tố đối trọng với kết thúc QT

Sau khi kết thúc QT, thị trường đặc biệt chú ý đến cuộc họp FOMC tháng 12, kỳ vọng Fed sẽ hạ lãi suất. Tuy nhiên, chuyên gia phân tích Ted Pillows cảnh báo, xác suất BOJ (Ngân hàng Trung ương Nhật Bản) tăng lãi suất trong cuộc họp tháng 12 đã lên tới 81%. Cảnh báo này như “gáo nước lạnh” với tâm lý lạc quan của thị trường.

BOJ đã tăng lãi suất 3 lần trong chu kỳ thắt chặt này: tháng 3/2024, tháng 7/2024 và gần đây nhất là tháng 1/2025. Pillows nhấn mạnh, mỗi lần BOJ tăng lãi suất, Bitcoin và thị trường tiền mã hóa đều giảm mạnh. Mối liên hệ này xuất phát từ việc unwinding giao dịch carry trade đồng yên.

Carry trade đồng yên là một cơ chế chủ chốt của thị trường tài chính toàn cầu. Khi Nhật Bản duy trì lãi suất siêu thấp, nhà đầu tư vay yên với chi phí rẻ, đổi sang USD hoặc các đồng tiền khác để đầu tư vào tài sản lợi suất cao (bao gồm cả tiền mã hóa). Khi BOJ tăng lãi suất, chi phí vay yên tăng, các giao dịch carry trade bị buộc phải đóng, dòng vốn lớn rút khỏi tài sản rủi ro. Đợt tăng lãi suất tháng 7/2024 từng khiến Bitcoin giảm hơn 15% chỉ trong một ngày.

Xác suất 81% BOJ tăng lãi suất nghĩa là thị trường gần như chắc chắn ngân hàng này sẽ hành động vào tháng 12. Nếu đúng như vậy, tác động tích cực từ việc Fed kết thúc QT có thể bị triệt tiêu một phần, thậm chí hoàn toàn. Thanh khoản toàn cầu là hệ thống phức tạp: Fed dừng thắt chặt là tích cực, nhưng BOJ thắt chặt lại là tiêu cực, hiệu ứng ròng phụ thuộc vào quy mô và thời điểm.

Về phân tích kỹ thuật, thị trường vẫn đang quan sát cuộc đối đầu giữa hai lực này. Bitcoin dù có hồi phục nhẹ sau tin QT kết thúc, nhưng không tăng bùng nổ, cho thấy lo ngại về việc BOJ tăng lãi suất đang kìm hãm tâm lý mua lên. Sự thận trọng này cũng thể hiện ở thị trường phái sinh, khi premium hợp đồng tương lai và độ lệch quyền chọn đều cho thấy tâm lý nghi ngờ khả năng tăng tiếp.

3 nghìn tỷ USD dự trữ cho thấy hệ thống tài chính đang bình thường hóa

Dự trữ vẫn trên 3 nghìn tỷ USD, cho thấy hệ thống tài chính hậu dịch đang dần phục hồi bình thường. Con số này cao hơn nhiều so với mức khoảng 1,5 nghìn tỷ USD trước dịch (2019), nghĩa là hệ thống ngân hàng vẫn có bộ đệm thanh khoản dồi dào. Quyết định dừng QT của Fed một phần nhằm tránh để dự trữ giảm quá thấp, dẫn đến khủng hoảng thị trường repo như tháng 9/2019.

Tháng 9/2019, do dự trữ giảm và doanh nghiệp nộp thuế, lãi suất repo qua đêm từng tăng vọt đến 10%, buộc Fed phải can thiệp khẩn cấp. Bài học này khiến Fed nhận ra hệ thống ngân hàng cần duy trì mức dự trữ đủ cao để đảm bảo thị trường tiền tệ vận hành ổn định. 3 nghìn tỷ USD dự trữ tạo biên an toàn lớn, giúp Fed có thể dừng QT mà không gây biến động thị trường.

Tuy nhiên, thị trường vẫn bình lặng, chứng khoán chỉ nhích nhẹ, chính sách chưa chuyển sang nới lỏng. Phản ứng điềm tĩnh này cho thấy nhà đầu tư đã dự báo trước việc kết thúc QT, không coi đây là cú hích lớn. Thay vào đó, thị trường quan tâm nhiều hơn đến thời điểm Fed sẽ chuyển từ “ngừng thắt chặt” sang “chủ động nới lỏng”, tức là khởi động lại QE. Chỉ khi Fed bắt đầu mua tài sản, mở rộng bảng cân đối, mới thực sự bơm thanh khoản quy mô lớn.

Đối với thị trường tiền mã hóa, kết thúc QT là tín hiệu tích cực nhưng chưa phải chất xúc tác quyết định. Bitcoin và các tài sản rủi ro không chỉ cần thanh khoản không bị thắt chặt thêm, mà còn cần thanh khoản thực sự tăng lên. Do đó, thị trường sẽ tập trung quan sát cuộc họp FOMC ngày 10/12; nếu Fed hạ lãi suất như kỳ vọng và phát tín hiệu ôn hòa, kết hợp với việc QT kết thúc, đây có thể là “cú đúp” hỗ trợ thị trường tiền mã hóa tăng trưởng.