Chỉ số S&P 500 tăng vọt 85%, nhưng các chuyên gia cảnh báo có thể tái diễn bong bóng internet năm 2000?

Trong ba năm qua, chỉ số S&P 500 đã đạt được tỷ suất hoàn vốn đáng kinh ngạc là 85%, hiện đang có động lực mạnh mẽ, nhưng mức định giá hiện nay lại giống hệt như bức tranh thời kỳ Internet, điều này đã gây ra lo ngại cho các nhà phân tích Phố Wall về tỷ suất hoàn vốn lâu dài của nó. Theo ý kiến của các chuyên gia, hệ số P/E dự kiến của chỉ số S&P 500 mà Vanguard S&P 500 ETF (NYSE: VOO) theo dõi khoảng 23 lần, có nghĩa là giá mà nhà đầu tư phải trả là 23 lần lợi nhuận dự kiến trong 12 tháng tới. Liệu mức định giá cao có dẫn đến tỷ suất hoàn vốn trong tương lai giảm xuống không? Phân tích dưới đây chỉ mang tính quan sát thị trường, không phải là lời khuyên đầu tư.

Giá trị tăng vọt lên đỉnh, nhà đầu tư nên lo lắng về điều gì?

Chỉ số S&P 500 của Mỹ đã đạt được tỷ suất lợi nhuận ấn tượng 85%, thể hiện sức bền và khả năng tăng trưởng. Tuy nhiên, trong khi đà tăng tiếp tục, định giá cũng tăng cao, khiến không ít nhà quan sát thị trường lo ngại rằng thị trường chứng khoán Mỹ hiện nay có thể đang bước vào vùng rủi ro cao tương tự như bong bóng internet năm 2000. Theo dữ liệu mới nhất, tỷ lệ P/E (tỷ lệ giá trên lợi nhuận) của quỹ ETF Vanguard S&P 500 theo dõi chỉ số S&P 500 khoảng 23 lần, có nghĩa là nhà đầu tư sẵn sàng trả giá gấp 23 lần cho lợi nhuận dự kiến trong 12 tháng tới, các chuyên gia cho rằng tình huống tương tự dường như giống như đỉnh điểm bong bóng năm 2000, và vào thời điểm đó, thị trường đã trải qua một giai đoạn cực kỳ ảm đạm trong suốt mười năm sau đó.

Định giá cao có nghĩa là lợi tức thấp?

Liệu định giá thị trường chứng khoán có liên quan mật thiết đến tỷ suất sinh lợi trong tương lai? Phân tích của Benzinga cho rằng dữ liệu trong quá khứ đã đưa ra cảnh báo rõ ràng; khi chỉ số P/E dự kiến của S&P 500 vượt quá 22 lần, tỷ suất sinh lợi hàng năm trong 10 năm tới thường dao động từ -3% đến 3%. Khi tỷ lệ P/E vượt quá 24 lần, lịch sử chưa bao giờ mang lại hiệu suất dương trong 10 năm. Ngược lại, khi tỷ lệ P/E ở mức thấp (ví dụ dưới 12 hoặc 13 lần), tỷ suất sinh lợi hàng năm của S&P 500 thường đạt được mức tăng trưởng hai con số, thậm chí trung bình mỗi năm tăng từ 12% đến 16%. Giám đốc quản lý sản phẩm của VanEck, Brandon Rakszawski, trong báo cáo đã chỉ ra rằng định giá quá cao và rủi ro quá mức “có thể làm giảm tiềm năng sinh lợi dài hạn”, nhắc nhở các nhà đầu tư cảnh giác với hiện tượng này. Ông cho rằng các nhà đầu tư sẵn lòng trả mức P/E cao như vậy, vì nhiều công ty, đặc biệt là “bảy gã khổng lồ”, đã đạt được sự tăng trưởng lợi nhuận đáng kể gần đây. Mức định giá như vậy đã xuất hiện lần cuối vào năm 2000, sau đó tỷ suất sinh lợi trong 10 năm thấp, mặc dù cuộc khủng hoảng tài chính 2008 - 2009 đã ảnh hưởng sâu sắc đến điều này.

Bảy gã khổng lồ công nghệ đẩy giá cổ phiếu lên, thị trường quá tập trung

Các chuyên gia cho rằng sự thể hiện mạnh mẽ của thị trường hiện tại chủ yếu được thúc đẩy bởi một số gã khổng lồ công nghệ, đặc biệt là “bảy gã khổng lồ” nổi bật trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, bao gồm NVIDIA, Microsoft, Apple, Alphabet, Amazon, Meta và Tesla. Những công ty này nhờ vào hiệu suất lợi nhuận mạnh mẽ đã thúc đẩy giá cổ phiếu tăng, khiến tỷ trọng vốn hóa thị trường của chúng trong chỉ số tiếp tục tăng. Đến năm 2025, mười công ty hàng đầu trong S&P 500 đã chiếm 40% trọng số tổng thể, cao hơn nhiều so với 27% vào thời kỳ cao điểm của bong bóng Internet năm 2000. Sự tập trung cực đoan này là chưa từng có. Rakszawski nhắc nhở các nhà đầu tư rằng thị trường hiện nay quá phụ thuộc vào một số gã khổng lồ công nghệ, cần cân nhắc cẩn thận về việc phân bổ tài sản, tránh quá mức rủi ro vào một ngành hoặc tập đoàn doanh nghiệp.

Không phải là bong bóng, mà là “thị trường siêu tập trung”?

Mặc dù sự nhiệt tình của thị trường không giảm, nhưng một số chuyên gia cho rằng rủi ro hiện tại có thể phức tạp hơn. Jordi Visser, Giám đốc Nghiên cứu AI Macro Nexus của 22V Research, chỉ ra rằng thị trường hiện tại không phải là bong bóng theo nghĩa truyền thống, mà là một “cơ chế thị trường siêu tập trung” do một số ít người chiến thắng dẫn dắt. Visser nhấn mạnh rằng sự tập trung cấu trúc này có liên quan chặt chẽ đến sự gia tăng khoảng cách giàu nghèo hiện tại. Theo dữ liệu, 1% hộ gia đình giàu nhất của Mỹ sở hữu khoảng một phần ba tài sản toàn quốc, trong khi 50% hộ gia đình nghèo nhất chỉ sở hữu 2.5%. Visser cho rằng bong bóng không nhất thiết thể hiện bằng sự tăng giá, mà là sự chênh lệch lớn giữa tăng và giảm giá, ông cho rằng cơ chế “thị trường siêu tập trung” này tuy ổn định trong ngắn hạn, nhưng dễ dàng phản ứng mạnh mẽ đối với các sự kiện bất ngờ, trí tuệ nhân tạo có thể tiếp tục thúc đẩy sự tăng giá của các cổ phiếu hàng đầu, nhưng cũng tạo ra sự phân hóa mạnh mẽ trong kết quả. Xét về giá trị vốn hóa hiện tại và lợi nhuận của doanh nghiệp đều do các gã khổng lồ công nghệ chiếm giữ, rủi ro không chỉ nằm ở giá cả, mà còn ở mức độ tập trung. Hiện tại, đà tăng vẫn đang tiếp tục. Nhưng dữ liệu lịch sử cho thấy, giá trị càng cao, việc duy trì hiệu suất ưu việt lâu dài càng khó khăn.

Bài viết này cho biết chỉ số S&P 500 đã tăng vọt 85 %, nhưng các chuyên gia cảnh báo có thể tái hiện bong bóng Internet năm 2000? Xuất hiện lần đầu trên Chain News ABMedia.