5 Tiêu chí quan trọng để chọn cổ phiếu tăng trưởng dựa trên chỉ số EPS

Hiểu rõ EPS - Nền tảng của quyết định đầu tư thông minh

Chỉ số EPS (Earning Per Share) là một trong những chỉ báo cơ bản nhất giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lợi của từng cổ phiếu. Về bản chất, đây là lợi nhuận ròng mà công ty kiếm được trên mỗi cổ phiếu phát hành.

Công thức EPS được tính như sau: EPS = (Thu nhập ròng - Cổ tức ưu đãi) / Tổng số cổ phiếu đang lưu thông

Trong đó, lợi nhuận sau thuế = Tổng doanh thu - Chi phí hoạt động - Thuế thu nhập doanh nghiệp

Khi EPS tăng cao, điều này thường phản ánh rằng doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả, khả năng tạo ra lợi nhuận đang cải thiện. Tuy nhiên, chỉ có thể kết luận này khi xét trên khoảng thời gian dài hạn (trên 5 năm).

Minh họa cụ thể: Cách EPS ảnh hưởng đến giá cổ phiếu

Để hiểu rõ hơn về sức mạnh của EPS, hãy xem xét một trường hợp thực tế:

Năm 2020, công ty X có lợi nhuận ròng là 1.000 USD với 1.000 cổ phiếu lưu thông trên thị trường. Khi đó, EPS = 1.000 ÷ 1.000 = 1 USD/cổ phiếu.

Sang năm 2021, lợi nhuận ròng tăng lên 1.500 USD, số lượng cổ phiếu vẫn giữ nguyên 1.000 cổ phiếu. Chỉ số EPS khi đó là: 1.500 ÷ 1.000 = 1,5 USD/cổ phiếu.

Con số này cho thấy EPS tăng 50% trong vòng một năm. Điều này gợi ý rằng hoạt động kinh doanh đang phát triển tốt hơn, sinh lợi nhuận nhiều hơn. Trong dài hạn, thị trường thường kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tăng theo.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn (dưới 1 năm), chỉ số EPS tăng không phải lúc nào cũng dẫn đến tăng giá cổ phiếu. Lý do là vì thị trường chứng khoán bị ảnh hưởng mạnh bởi tâm lý nhà đầu tư và dòng vốn chung.

5 Yếu tố cần kết hợp để chọn cổ phiếu tốt

Để nâng cao tỷ lệ thành công trong đầu tư, bạn không nên chỉ dựa vào EPS một mình. Hãy kết hợp những tiêu chí sau:

1. Doanh thu phải tăng trưởng ổn định

EPS tăng chỉ có giá trị khi doanh thu của công ty cũng tăng đều đặn. Khi doanh thu cao, chi phí được kiểm soát tốt, lợi nhuận sau thuế sẽ cao hơn, từ đó EPS cũng tăng.

Quy luật đơn giản: Doanh thu tăng → Lợi nhuận sau thuế tăng → EPS tăng → Giá cổ phiếu có khả năng tăng

Hãy chú ý: một số doanh nghiệp có thể có tài sản lớn (đất đai, nhà xưởng) nhưng doanh thu từ hoạt động kinh doanh lại yếu. Những tài sản này có thể tạo ra thu nhập một lần, nhưng không phản ánh khả năng sinh lợi lâu dài của công ty.

2. Cổ tức cần ổn định và có xu hướng tăng

Cổ tức là phần lợi nhuận công ty chia cho các cổ đông. Đây là tín hiệu quan trọng về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Khi một công ty lợi nhuận tốt và ổn định, nó thường có xu hướng tăng cổ tức hàng năm.

McDonald’s là một ví dụ tiêu biểu: tổng doanh thu và cổ tức của hãng tăng liên tục trong suốt 43 năm, và số lượng cổ đông mới cũng gia tăng theo từng năm. Điều này cho thấy nhà đầu tư tin tưởng vào khả năng sinh lợi bền vững của công ty.

3. Chỉ số P/E phải ở mức hợp lý

Chỉ số P/E (Price-to-Earning) là tỷ lệ giữa giá cổ phiếu hiện tại và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS).

Công thức: P/E = Giá cổ phiếu ÷ EPS

Chỉ số này cho biết bạn phải trả bao nhiêu tiền để mua một đơn vị lợi nhuận của công ty. Nếu P/E cao (> 25), giá cổ phiếu đang được định giá quá cao; nếu P/E thấp (< 12), giá có thể bị đánh giá thấp hơn so với tiềm năng.

Với nhà đầu tư, P/E giống như một chiếc “thước đo thời gian” - nó giúp bạn dự tính khoảng thời gian hoàn vốn ban đầu.

Lưu ý: Mỗi ngành kinh doanh có đặc tính riêng, nên cần so sánh P/E trong cùng ngành để có đánh giá chính xác.

4. Công ty nên có chính sách mua lại cổ phần

Khi một doanh nghiệp mua lại cổ phiếu đang lưu thông trên thị trường, số lượng cổ phiếu sẽ giảm. Điều này làm tăng EPS mà không cần lợi nhuận tuyệt đối tăng lên.

Ví dụ minh họa: Năm 2018, công ty AAA có lợi nhuận ròng 40 USD và 40 cổ phiếu lưu thông. Khi đó, EPS = 40 ÷ 40 = 1 USD, giá cổ phiếu khoảng 40 USD/cổ.

Năm 2019-2020, doanh thu không đổi nhưng công ty AAA quyết định mua lại 20 cổ phiếu. Lúc này: EPS = 40 ÷ 20 = 2 USD

Với cùng một mức lợi nhuận, EPS gấp đôi, giá cổ phiếu có thể tăng lên 80 USD/cổ. Đây là cách công ty tạo giá trị cho cổ đông hiện tại.

Cảnh báo quan trọng khi sử dụng chỉ số EPS

Không đánh giá EPS trong khoảng thời gian quá ngắn

Chỉ số EPS chỉ phản ánh tình trạng tài chính và khả năng sinh lợi trong một giai đoạn nhất định. Tuy nhiên, EPS tăng trong 1-2 năm chưa chắc là tín hiệu tốt.

Lý do: một số doanh nghiệp có thể kiếm lợi nhuận bằng cách bán tài sản như đất đai, nhà cửa, xưởng sản xuất - những hoạt động không liên quan đến kinh doanh chính. Nếu chỉ nhìn vào EPS, bạn sẽ thấy con số tăng, nhưng đó không phải là dấu hiệu tốt để đầu tư dài hạn.

EPS tăng không đồng nghĩa với tiền mặt tăng

Một trong những cạm bẫy lớn nhất là nhầm lẫn giữa lợi nhuận kế toán và dòng tiền thực tế. Netflix (NFLX) là minh chứng điển hình: chỉ số EPS của hãng tăng liên tục trong nhiều năm, nhưng dòng tiền hoạt động lại âm, nợ ngày càng tăng.

Điều này có nghĩa là dù khoản lợi nhuận trên giấy tờ cao, nhưng công ty thiếu tiền mặt để hoạt động. Dòng vốn đang dần cạn kiệt, điều này rất nguy hiểm cho nhà đầu tư.

Kết luận: Hãy luôn kiểm tra báo cáo dòng tiền (Cash flow) cùng với EPS để có cái nhìn toàn diện về sức khỏe tài chính của công ty.