Hiểu về APR và APY: Ngôn ngữ thực sự của lãi suất

Giới thiệu

Hoạt động vay và cho vay đã là một phần của môi trường tài chính nhân loại từ thuở sơ khai của nền văn minh. Cả hai bên đều mong muốn đưa ra các điều khoản hoàn trả một cách rõ ràng. Người cho vay muốn nhận được lãi suất tối đa, còn người đi vay lại muốn trả càng ít càng tốt. Đôi khi, các tổ chức như ngân hàng chỉ muốn cho vay để nhận lại nhiều hơn số tiền đã cho vay. Trong thế giới tiền kỹ thuật số, các sàn giao dịch và nhà phát triển muốn nhà đầu tư mua và nắm giữ token của họ. Vì mục đích này, họ đưa ra các mức APY hoặc APR cạnh tranh. Bài viết này sẽ làm sáng tỏ sự khác biệt giữa hai thuật ngữ thường được trích dẫn trong tài liệu tài chính.

APR là gì?

Đơn giản hơn trong hai thuật ngữ, APR là viết tắt của tỷ lệ phần trăm hàng năm. APR chỉ lãi suất mà người cho vay nhận được và người vay phải trả trong vòng một năm. Nó đơn giản vì không tính đến hiệu ứng lãi kép.

Hãy lấy một ví dụ để hiểu rõ hơn. Nếu bạn gửi $8,000 vào một tài khoản tiết kiệm có APR 15%, bạn sẽ nhận được $1,200 tiền lãi vào cuối năm đầu tiên. Lợi nhuận được tính bằng cách nhân số tiền gửi ban đầu là $8,000 với lãi suất hàng năm 15%. Điều này mang lại cho bạn tổng số dư là $9,200 sau một năm. Với cùng phương pháp tính toán, số dư của bạn sẽ tăng lên $10,400 sau hai năm. Đến cuối năm thứ ba, khoản tiết kiệm của bạn sẽ đạt $11,600 và mô hình tiếp tục như vậy.

APY là gì?

Lợi suất phần trăm hàng năm (APY) tính đến hiệu ứng lãi kép trên số lãi bạn đã kiếm được. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là một sản phẩm ngân hàng hoặc một token crypto chỉ công bố APR thì không có lãi kép. Như vậy, APY là lợi nhuận thực tế hàng năm của một khoản đầu tư khi đã tính đến lãi kép. Có thể nói, APY cho thấy bức tranh đầy đủ về lợi nhuận của người cho vay bằng cách tính đến sự tăng trưởng của khoản vay. Ngoài ra, hầu hết tài sản crypto đều hiển thị APY thay vì APR. Điều này giúp nhà đầu tư so sánh các tài sản một cách công bằng.

Nếu chúng ta lấy lại ví dụ trước với $8000 khoản đầu tư để hiểu APY lần này, cần xác định trước tần suất lãi kép. Nếu bạn đầu tư số tiền này vào một đồng crypto có APR 15% với lãi kép hàng tuần, sự tăng trưởng của khoản tiết kiệm thay đổi đáng kể. Trong trường hợp này, lãi suất hàng tuần là lãi suất hàng năm chia cho 52, và mỗi tuần số dư của bạn tăng nhẹ trước khi tính tiếp cho tuần sau. Đến cuối năm, công thức sẽ cho bạn lợi suất thực tế hàng năm cao hơn 16%. Kết quả là, khoản $8000 của bạn sẽ tăng lên khoảng $9290 sau một năm.

Ví dụ này minh họa cách APY phản ánh tác động thực tế của lãi kép thường xuyên và giải thích tại sao nó luôn thể hiện lợi nhuận cao và chính xác hơn so với APR danh nghĩa. Hiệu ứng lãi kép càng rõ rệt nếu kéo dài thời gian đầu tư. Bảng sau minh họa hiệu ứng lãi kép của APY so với APR danh nghĩa với khoản đầu tư ban đầu $8,000.

Năm Số dư với APR (Lãi suất đơn) Số dư với APY (Lãi kép hàng tuần) 1 $9,200 $9,292.67 2 $10,400 $10,794.21 3 $11,600 $12,538.37 4 $12,800 $14,533.73 5 $14,000 $16,798.20

Có thể chuyển đổi APR sang APY không?

Mối quan hệ giữa APR (lãi suất danh nghĩa) và APY (lợi suất thực tế hàng năm) được xác định bởi tần suất lãi kép. Nếu một lãi suất danh nghĩa hàng năm r được tính lãi kép n lần mỗi năm, thì APY (còn gọi là lợi suất thực tế hàng năm, EAR) là:

APY = (1 + r/n)ⁿ − 1.

Ví dụ, APR 10.00% tính lãi kép hàng tháng sẽ cho APY = (1 + 0.10/12)¹² − 1 ≈gần bằng 0.104713, tức khoảng 10.47% APY. Phép tính này cho thấy rõ lãi kép thường xuyên sẽ làm tăng lợi suất thực tế ngay cả khi APR không đổi. Đối với lãi kép liên tục, APY sẽ là eʳ − 1. Hiểu được chuyển đổi này sẽ giúp tránh so sánh khập khiễng.

APR và APY trong thế giới Crypto

Trong tài chính truyền thống, APR và APY được dùng để so sánh các khoản vay, tài khoản tiết kiệm và các sản phẩm khác. Trong thế giới crypto, hiểu sự khác biệt giữa hai khái niệm này còn quan trọng hơn. Các nhà đầu tư tra cứu APR và APY để so sánh các lựa chọn trên các sàn giao dịch, nền tảng cho vay và giao thức DeFi. Lĩnh vực crypto ngày càng phát triển mang lại nhiều cách kiếm thu nhập thụ động mới. Vì vậy, việc hiểu rõ APR và APY hoạt động như thế nào càng trở nên quan trọng.

Cho vay và đi vay Crypto

Các nền tảng cho vay crypto cho phép người dùng cho vay tài sản kỹ thuật số để nhận lãi suất. Lãi suất thường được công bố dưới dạng APR, cung cấp cái nhìn rõ ràng về lợi nhuận hàng năm mà không tính lãi kép. Ví dụ, nếu một nền tảng cung cấp APR 10% trên $USDT khoản gửi, bạn sẽ kiếm được $100 trên khoản gửi $1,000 sau một năm, nếu không có lãi kép. Tuy nhiên, nhiều nền tảng cũng cung cấp lãi kép, có thể là hàng ngày, hàng tuần hoặc hàng tháng, nghĩa là lợi suất thực tế (APY) sẽ cao hơn APR công bố.

Người đi vay trong crypto cũng phải trả lãi, thường được trình bày dưới dạng APR. Điều này giúp họ so sánh chi phí vay giữa các nền tảng. Tuy nhiên, nếu lãi được tính lãi kép, chi phí thực tế (APY) sẽ cao hơn, vì vậy người đi vay cần kiểm tra xem lãi suất là đơn giản hay lãi kép.

Staking và Yield Farming

Staking là lĩnh vực khác mà APR và APY được sử dụng thường xuyên. Khi bạn stake các đồng như Ethereum, Solana hoặc Cardano, bạn khóa chúng để giúp bảo mật mạng lưới và nhận thưởng. Các nền tảng có thể quảng cáo phần thưởng staking dưới dạng APR hoặc APY. Nếu phần thưởng được phân phối và tự động lãi kép, APY sẽ cao hơn APR. Ví dụ, một pool staking có thể đưa ra APR 8%, nhưng với lãi kép hàng ngày, APY có thể gần 8.3%.

Yield farming là chiến lược DeFi phổ biến. Nó liên quan đến việc cung cấp thanh khoản cho các sàn DEX hoặc giao thức cho vay để nhận lãi và đôi khi là thưởng thêm token. Trên các nền tảng này, APY thường được sử dụng vì lợi nhuận được lãi kép định kỳ. Điều kiện thị trường, phí giao dịch và ưu đãi thưởng có thể khiến lợi suất thực tế biến động. Một số nền tảng còn hiển thị “APY dự kiến”, ước tính lợi nhuận tương lai dựa trên lãi suất hiện tại và tần suất lãi kép.

Rủi ro và lưu ý

APY cao chắc chắn rất hấp dẫn nhưng cũng đi kèm rủi ro. Trong DeFi, lỗ hổng hợp đồng thông minh, nền tảng phá sản hoặc token mất giá đột ngột có thể khiến bạn mất trắng tiền. Một số nền tảng đưa ra APY cao đến mức không bền vững lâu dài nhằm thu hút người dùng, sau đó “bẫy” họ. Đó chính là điều đã xảy ra với Terra Luna năm 2022. Vì vậy, luôn nên nghiên cứu kỹ uy tín nền tảng, biện pháp bảo mật và thành tích lịch sử trước khi tham gia.

Kết luận

Hiểu sự khác biệt giữa APR và APY giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định tài chính thông minh hơn, dù trong ngân hàng truyền thống hay thế giới crypto phát triển nhanh. APR cho thấy lãi suất đơn hàng năm, còn APY thể hiện lợi nhuận thực tế khi đã tính lãi kép. Trong crypto, APY phản ánh chính xác hơn tiềm năng lợi nhuận. Tuy nhiên, lợi suất cao cũng đi kèm rủi ro cao hơn. Nhà đầu tư luôn phải kiểm tra cách tính lợi nhuận và đánh giá mức độ an toàn, uy tín của nền tảng trước khi đầu tư.