Quyền lực thay đổi của Launchpad memecoin trên Solana

"Nhà vua đã chết, sống muôn năm nhà vua." Câu tuyên bố này đã vang lên tại Cung điện Versailles vào ngày 10 tháng 5 năm 1774. Louis XV vừa mới tắt thở, những quý tộc từng quỳ gối trước ông giờ đây lập tức đổ xô về phía vị vua tiếp theo. Đây không phải là máu lạnh, mà là bản năng sinh tồn.

Người Pháp hiểu rõ một chân lý về quyền lực: quyền lực không bao giờ thuộc về ai cả, nó giống như nước luôn tìm kiếm một cái bình chứa mới. Câu tuyên ngôn này không phải để than khóc cho những vị vua đã qua đời, mà là để công nhận sự cai trị của vua mới. Những hoàng đế ngày xưa, hôm nay có thể trở thành chú thích của lịch sử. Sự thay đổi đến thật nhanh, tàn nhẫn và không thể tránh khỏi.

Quyền lực cần sự lạnh lùng này. Đế chế nổi lên trên xác chết của tổ tiên, những người cai trị mới kế thừa ngai vàng cũ. Cứ như vậy mà lặp đi lặp lại. Ngày nay, lĩnh vực Launchpad memecoin trên chuỗi Solana đang diễn ra phiên bản hiện đại của nghi thức cổ xưa này.

Một tháng trước, Pump.fun còn nắm giữ 88% thị phần, giờ chỉ còn 13%, trong khi kẻ thách thức mới Let'sBONK đã chiếm 86% thị trường. Đây không chỉ là một biểu hiện khác của "biến động" trong thế giới tiền điện tử, mà còn là một ví dụ điển hình về sự sụp đổ của một đế chế: khi bạn bỏ qua sự chú ý như là thành trì cuối cùng, thì dù có lợi thế tiên phong lớn đến đâu cũng sẽ ngay lập tức tan biến.

!7388151

Sự trỗi dậy và suy tàn của đế chế Pump.fun

Để hiểu sự suy tàn của Pump.fun, trước tiên cần hiểu sự huy hoàng trước đây của nó. Pump.fun được ra mắt vào tháng 1 năm 2024 bởi ba người trẻ tuổi trong độ tuổi 20, đã lật ngược logic phát hành meme coin chỉ bằng một câu: "Tải lên một bức ảnh, đặt một cái tên, nhấn vài lần, bạn đã phát hành một đồng coin, chi phí chưa đến $2, không cần bất kỳ mã nào."

Nó đáp ứng một động lực cơ bản để chuyển đổi "vô giá trị" thành "có giá trị". Trong thế giới tiền mã hóa, điều này không phải là ảo tưởng, mà là một mô hình kinh doanh. Tính đến tháng 1 năm 2025, Pump.fun đã tạo ra hơn 458 triệu đô la doanh thu, hàng ngày có hàng nghìn đồng coin mới ra mắt, trong thời kỳ cao điểm doanh thu hàng ngày vượt qua 7 triệu đô la.

Điều quan trọng hơn là nó đã giành chiến thắng trong cuộc chiến chú ý, trở thành biểu tượng của văn hóa memecoin Solana. Trên Crypto Twitter, việc phát hành coin gần như đã trở thành độc quyền của Pump.fun. Nó không chỉ chiếm lĩnh cơ sở hạ tầng mà còn nắm vững quyền lực ngôn ngữ văn hóa.

Tuy nhiên, bi kịch bắt đầu từ một trong những tính năng "đổi mới" nhất của nó: phát trực tiếp. Ban đầu được thiết kế để cung cấp nền tảng quảng bá cho những người phát hành đồng tiền, nhưng tình hình nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát. Bắt đầu từ tháng 11 năm 2024, để thu hút sự chú ý, có người đã thực hiện những hành động cực đoan trong buổi phát trực tiếp: giả vờ tự làm tổn thương, đe dọa tự sát, hành hạ động vật, thậm chí có người dùng chưa đủ tuổi đang cầm súng bắn hơi đe dọa gia đình, chỉ để tăng giá đồng tiền.

Pump.fun buộc phải đóng cửa chức năng phát trực tiếp, nhưng danh tiếng đã bị tổn hại nghiêm trọng. Doanh thu trong tuần giảm đột ngột 66%, dư luận phản tác dụng, đối thủ nhân cơ hội xâm nhập. Đối mặt với sự sụt giảm doanh thu và áp lực cạnh tranh, Pump.fun đã đưa ra quyết định có vẻ thông minh nhưng thực chất là chết người: tự cứu mình bằng cách phát hành token (ICO).

ICO này được coi là thành công về mặt kỹ thuật - đã huy động 500 triệu đô la từ hơn 10.000 ví trong vòng 12 phút, cộng thêm 700 triệu đô la từ đấu giá riêng. Tuy nhiên, phân tích sâu hơn sẽ thấy lại những chiêu trò cũ: Hơn 200 ví đã lấp đầy giới hạn 1 triệu đô la, 340 người mua đầu tiên đã chiếm 60% thị phần. Tất cả các token bán ra đều được mở khóa hoàn toàn, chỉ đặt ra thời hạn chuyển khoản từ 48 đến 72 giờ.

Giá token ban đầu tăng vọt 75% lên 0,007 đô la, nhưng sự hào hứng nhanh chóng giảm sút. Trong vài tuần, nó đã giảm 60%, liên tục lập đáy mới, thể hiện xu hướng điển hình của "cái chết xoắn ốc". Thiết kế kinh tế token cũng khá quyết liệt, chỉ 33% được phân bổ cho công chúng và tư nhân, 67% được kiểm soát bởi đội ngũ dự án, và thời gian phân bổ không rõ ràng. Trong 33% này, 18% được dành riêng cho phần tư nhân của các nhà đầu tư tổ chức.

Mặc dù người dùng đã tạo ra gần 750 triệu USD cho nền tảng, nhưng không có bất kỳ khoản hoàn trả cộng đồng nào ngay lập tức; trong khi đó, các nhà đầu tư tư nhân đã bán ra các mã thông báo trị giá 160 triệu USD trên sàn giao dịch, gây ra áp lực bán lớn.

Cái đinh cuối cùng là đồng sáng lập Alon Cohen công khai tuyên bố rằng airdrop đã được cam kết lâu dài "sẽ không xảy ra trong tương lai gần". Trước đó, dự án đã liên tục gợi ý rằng phần thưởng sắp phát sẽ "được hào phóng hơn bất kỳ ai trong ngành", tạo ra một kỳ vọng lớn trên thị trường. Vào thời điểm niềm tin của cộng đồng đang yếu nhất, quyết định hủy bỏ airdrop đã dẫn đến việc giá token giảm 15% trong vòng 24 giờ. Vấn đề không nằm ở airdrop bản thân nó, mà ở việc sự thất hứa tạo ra một cú sốc chết người cho niềm tin.

!7388153

Sự trỗi dậy của Let'sBONK

Khi Pump.fun liên tiếp gặp rắc rối, Let'sBONK đang âm thầm xây dựng tất cả những gì đối thủ thiếu: tính minh bạch, định hướng cộng đồng và giao tiếp rõ ràng.

Hiện tại, doanh thu hàng ngày của Let'sBONK đã đạt 1,3 triệu đô la, gấp 5 lần 254 nghìn đô la của Pump.fun. Tính theo năm, doanh thu hàng tháng của Let'sBONK lên tới 434,92 triệu đô la, trong khi Pump.fun là 267,25 triệu đô la.

Từ tháng Năm gần như bằng không, đến tháng Bảy ổn định vượt qua doanh thu hàng ngày một triệu đô la, doanh thu của Let'sBONK tăng trưởng ổn định. Trong khi đó, doanh thu của Pump.fun từ đỉnh cao tháng Một trên 7 triệu đô la đã giảm mạnh, trở lại mức của tháng Chín năm 2024.

Kể từ ICO, giá trị thị trường của token PUMP đã giảm 60%, trong khi BONK thì tương đối ổn định, giữ giá trị thị trường ở mức 2,1 tỷ USD. Let'sBONK sẽ sử dụng 1% doanh thu hàng tuần để mua lại BONK, nhằm hỗ trợ cho token sinh thái đã có nền tảng trước khi nền tảng ra đời.

!7388154

Cuộc chơi của kinh tế chú ý

Pump.fun từng chiếm ưu thế nhờ hiệu ứng mạng - các nhà phát triển phát hành token ở đó vì các nhà giao dịch ở đó; các nhà giao dịch ở đó vì những memecoin hot nhất đều được ra mắt ở đó. Hiệu ứng flywheel này càng quay càng nhanh, dường như không thể ngăn cản.

Nhưng sự chú ý là mong manh. Nó không giống như những rào cản của doanh nghiệp truyền thống - quy mô kinh tế, chi phí chuyển đổi, rào cản quy định - chỉ cần sự tin tưởng sụp đổ, tâm lý người dùng sẽ ngay lập tức tan vỡ. Một sự cố phát trực tiếp đã khiến người dùng có lý do để thử các nền tảng thay thế. Let'sBONK ngay lập tức trở thành lựa chọn "sạch", một nền tảng mới không có gánh nặng lịch sử.

Điều này giống như việc Myspace thua Facebook vào những năm trước. Myspace có tính năng và quy mô, nhưng lại thua cuộc trong câu chuyện văn hóa. Facebook trở thành nền tảng của "người dùng thực", trong khi Myspace trở thành biểu tượng của thông tin rác, giao diện lộn xộn và bị gạt ra ngoài lề. Nhận ra sự khủng hoảng sinh tử, Pump.fun đã phát động một cuộc phản công gần như tuyệt vọng.

Đầu tiên, họ đã nâng tỷ lệ mua lại token từ 25% doanh thu hàng ngày lên 100%. Mặc dù điều này có nghĩa là khoảng 254.000 USD mỗi ngày được sử dụng để mua lại, cao hơn nhiều so với 13.000 USD mỗi ngày của Let'sBONK (chỉ chiếm 1%), nhưng cũng đại diện cho việc Pump.fun sử dụng toàn bộ doanh thu để mua lại, thay vì phát triển nền tảng.

Thứ hai, họ đã ra mắt một chương trình khuyến khích kéo dài 30 ngày, thưởng PUMP token dựa trên hoạt động giao dịch. Nhưng phản hồi ban đầu cho thấy chiến lược này không làm thay đổi tình thế cạnh tranh.

Vấn đề không nằm ở cấp độ chiến thuật, mà ở cấp độ chiến lược. Dù có bao nhiêu kế hoạch mua lại hoặc khuyến khích, cũng không thể khôi phục được niềm tin đã mất, cũng không thể tập trung lại sự chú ý của người dùng đã bị chuyển đi.

Cơ chế thưởng của Pump.fun chỉ xoay quanh khối lượng giao dịch, trong khi Let'sBONK đã xây dựng một hệ thống thưởng sinh thái thực sự gắn liền với lợi ích của người dùng.

Chương trình thưởng BONK cho phép người dùng khóa tài sản từ 6 đến 12 tháng, nhận phần chia doanh thu từ hệ sinh thái các sản phẩm như BonkBot, BonkSwap theo tỷ lệ. Thời gian khóa càng dài, hệ số càng cao. Sản phẩm hoạt động tốt, người dùng sẽ nhận được nhiều lợi nhuận hơn. Đây không phải là "chi tiền để người khác giao dịch", mà là "trả tiền để người dùng cùng xây dựng".

Người dùng (bao gồm cả bên dự án) có thể nhận được "Điểm Bonk" thông qua việc giao dịch, mua sắm hoặc phát hành token. Những điểm này dự kiến sẽ có thể đổi được hàng hóa hoặc quyền lợi trong tương lai, nhằm khuyến khích sự tham gia tích cực. Trải nghiệm phát triển theo cách gamification khiến người dùng cảm thấy họ đang tham gia vào một sứ mệnh lớn hơn.

Khi Pump.fun vẫn đang dò dẫm cho ICO và việc airdrop không thành công, Let'sBONK đã cung cấp cho người dùng cốt lõi một hệ thống thưởng có cấu trúc. Trong thế giới tiền điện tử, vốn sẽ luôn chảy về những cơ chế khuyến khích tốt hơn.

!7388155

Góc nhìn vĩ mô hơn

Trong các ngành công nghiệp truyền thống, các nhà lãnh đạo thị trường thường có thể ngồi vững trên ngai vàng hàng chục năm. General Motors dẫn đầu trong sản xuất ô tô suốt nửa thế kỷ, IBM kiểm soát tính toán doanh nghiệp cũng gần như lâu như vậy. Trong thị trường số, chi phí chuyển đổi của người dùng gần như bằng không, vị thế thống trị có thể tan biến trong vài tháng.

Có một cuộc điều tra tiết lộ rằng Dylan Kerler, đồng sáng lập của Pump.fun, đã từng tham gia vào một kế hoạch "thổi phồng và bán ra" vào năm 2017 - chính là hành vi mà Pump.fun tuyên bố sẽ chấm dứt. Trong một ngành công nghiệp dựa trên sự tin tưởng và meme, sự sụp đổ của uy tín tương đương với một cuộc khủng hoảng sinh tồn.

Sự thành công của Let'sBONK không phải vì họ xây dựng một sản phẩm tốt hơn về cơ bản, mà là vì họ đã thâm nhập thị trường vào thời điểm danh tiếng của Pump.fun yếu nhất. Trong nền kinh tế chú ý, thời điểm thường quan trọng hơn công nghệ.

Logic của người thắng tất cả trong hiệu ứng mạng bắt đầu đảo ngược. Khi người dùng bắt đầu chuyển sang Let'sBONK, động lực đã giúp Pump.fun nổi lên cũng bắt đầu đảo chiều. Các nhà phát triển đi theo các nhà giao dịch, các nhà giao dịch theo đuổi các dự án nóng nhất, tốc độ suy giảm của nền tảng cũng theo đó gia tăng.

!7388156

Pump.fun còn cơ hội lật kèo không? Mặc dù thị phần đã giảm mạnh, nhưng nó vẫn chưa đến mức phải ra đi.

Họ thực sự có một số lợi thế: 1,2 tỷ đô la tài trợ đã mang lại cho họ thời gian và cũng cung cấp cho họ vốn để thử nghiệm và vượt qua đối thủ. Nền tảng của họ đã từng hỗ trợ hàng trăm nghìn lần phát hành dự án mà không bị sập - điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường mà các nền tảng mới khác dễ bị thất bại dưới áp lực cao. Ngay cả khi thị phần giảm, họ vẫn có doanh thu hơn 250.000 đô la mỗi ngày, gần 100 triệu đô la hàng năm, cộng với nguồn dự trữ vốn khổng lồ, nền tảng vẫn vững.

Họ là những người tiên phong trong lĩnh vực này. Việc biến việc phát hành token từ lập trình thành chỉ cần vài cú nhấp chuột đã mang lại cho họ nhận thức thương hiệu lâu dài. Lợi thế ra mắt không phải là điều dễ dàng mất đi.

Những động thái gần đây cũng cho thấy họ không từ bỏ: Pump.fun 2.0 đã thêm cập nhật dữ liệu thời gian thực và giao dịch một chạm; tỷ lệ mua lại đã tăng lên 100%; ra mắt phần thưởng cho người dùng. Những điều này không phải là tư thế đầu hàng, mà là phản công.

!7388157

Tình huống có khả năng xảy ra nhất không phải là sự sụp đổ hoàn toàn, mà là sự phân mảnh của thị trường. Trong lĩnh vực tiền điện tử, rất ít khi có những kẻ độc quyền vĩnh viễn. Điều có khả năng hơn là Let'sBONK trở thành nền tảng chính, dẫn đầu về số lượng phát hành và doanh thu, trong khi Pump.fun chuyển mình thành một nền tảng phân khúc có lượng người dùng trung thành, giành lấy một vị trí nhờ giao diện, chức năng hoặc hệ sinh thái.

Nhưng để thực sự lật ngược tình thế, Pump.fun không chỉ cần giải quyết các vấn đề kỹ thuật hay dựa vào việc chi tiền để giữ chân người dùng, mà còn phải xây dựng lại niềm tin, chiếm lại vị thế văn hóa. Điều này có nghĩa là phải đạt được cấu trúc kinh tế token minh bạch, lấy cộng đồng làm trung tâm, thậm chí có thể cần phải thay thế hoàn toàn ban lãnh đạo để thoát khỏi những tranh cãi trong quá khứ.

Triều đình Pháp từ lâu đã hiểu một nguyên tắc: khi một vị vua mất đi tính hợp pháp, dù có bao nhiêu vàng bạc và nghi lễ cũng không thể khôi phục được sự tôn nghiêm. Chỉ có người cai trị mới mới có thể giành lại sự tôn trọng đã mất. Đôi khi, vì sự tiếp nối của vương quốc, vương miện phải được truyền cho người mới.

![VEfW7irNSHuifaTM0CRFnvnLnYLDZdfYo4CAAdXT.png](