6 Chiến lược tham gia chứng khoán trực tuyến hiệu quả tại Việt Nam

Chứng khoán là một trong những công cụ đầu tư hàng đầu, nhưng vẫn có rất nhiều người chưa hiểu rõ chứng khoán là gì và cách tham gia chứng khoán hiệu quả. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm vững các khái niệm cơ bản, các loại chứng khoán phổ biến tại Việt Nam cùng ưu nhược điểm của từng loại.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là sản phẩm tài chính có giá trị mà chủ sở hữu có thể mua bán trên thị trường. Nó có thể tồn tại dưới dạng giấy tờ, điện tử hoặc ghi sổ, xác nhận quyền lợi hợp pháp của người sở hữu với nhà phát hành.

Chứng khoán giao dịch trên thị trường riêng biệt gọi là thị trường chứng khoán. Bên cạnh đó, chứng khoán cũng là nền tảng cho các sản phẩm tài chính phái sinh khác như chỉ số, hợp đồng tương lai, quỹ hoán đổi danh mục, v.v.

Vì giá của chứng khoán luôn biến động theo thị trường, chứng khoán trở thành kênh đầu tư quan trọng có khả năng mang lại lợi nhuận cao hơn so với các hình thức đầu tư truyền thống khác.

6 Cách tham gia chứng khoán online hiệu quả

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay có đầy đủ các loại chứng khoán và sản phẩm phái sinh tương tự thị trường quốc tế. Dưới đây là các sản phẩm phổ biến nhất khi tham gia chứng khoán:

1. Cổ phiếu phát hành công khai lần đầu (Stock IPO)

IPO (Initial Public Offering) là cổ phiếu được công ty phát hành lần đầu ra công chúng nhằm huy động vốn. Đây là loại cổ phiếu phổ thông thường được phát hành dưới dạng chứng chỉ. Chủ sở hữu cổ phiếu IPO được hưởng các quyền lợi thông thường của công ty.

Khi công ty phát hành cổ phiếu lần tiếp theo để huy động vốn, loại cổ phiếu đó được gọi là Cổ phiếu tiếp nối (SPO).

Ưu điểm:

• Tiềm năng tăng trưởng lớn trong dài hạn
• Mua với giá thấp, lợi nhuận có thể cao
• Giá cổ phiếu minh bạch, công khai

Nhược điểm:

• Rất khó mua được cổ phiếu tại thời điểm IPO
• Mức biến động lớn, rủi ro cao hơn cổ phiếu thông thường

2. Cổ phiếu đơn lẻ

Cổ phiếu đơn lẻ cho phép cổ đông xác nhận quyền sở hữu một phần của công ty. Có hai loại chính: cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi.

Cổ phiếu phổ thông: Chủ sở hữu được quyền tham gia đại hội cổ đông, biểu quyết các quyết định, và ứng cử vào hội đồng quản trị. Tuy nhiên không được quyền rút vốn, chỉ có thể chuyển nhượng cổ phần.

Cổ phiếu ưu đãi: Được hưởng quyền lợi như mệnh giá mua rẻ, được thanh toán trước cổ đông phổ thông. Tuy nhiên không được tham gia biểu quyết hay ứng cử vào hội đồng quản trị.

Ưu điểm:

• Giảm chi phí - chỉ trả tiền khi mua hoặc bán cổ phiếu
• Lợi nhuận cao khi đầu tư dài hạn so với vàng, bạc
• Toàn quyền lựa chọn loại cổ phiếu, thời điểm mua bán
• Tính thanh khoản cao, dễ giao dịch trên sàn

Nhược điểm:

• Khó đa dạng hóa danh mục nếu vốn ít
• Rủi ro cao do tập trung vào ít cổ phiếu
• Tốn thời gian nghiên cứu và quản lý
• Bị tác động bởi cảm xúc cá nhân khi ra quyết định

3. Chỉ số chứng khoán (Index)

Chỉ số chứng khoán là tập hợp các cổ phiếu hoặc trái phiếu đại diện cho một phân khúc thị trường cụ thể.

Ví dụ:

• VN30: Bao gồm 30 cổ phiếu mạnh nhất thị trường Việt Nam, chiếm khoảng 80% vốn hóa thị trường cổ phiếu trong nước
• S&P 500: Bao gồm 500 cổ phiếu mạnh nhất Hoa Kỳ, chiếm 75-80% vốn hóa thị trường Mỹ
• DJIA (Dow Jones Industrial Average): Tập hợp 30 cổ phiếu mạnh nhất, được tính theo bình quân gia quyền

Ưu điểm:

• Đa dạng hóa đầu tư - một khoản tiền mua được rổ cổ phiếu đa dạng
• Giảm rủi ro thị trường do phân tán vốn
• Tiết kiệm chi phí giao dịch nhờ ít khớp lệnh
• Tiết kiệm thời gian và công sức nghiên cứu

Nhược điểm:

• Không thể kiếm lợi nhuận “siêu khổng lồ” vì rổ có thể chứa công ty yếu kém
• Lợi nhuận bị kéo theo bởi công ty kém trong chỉ số

4. Quỹ hoán đổi danh mục (ETF)

Quỹ hoán đổi danh mục (Exchange-Traded Fund) là quỹ đầu tư vào nhiều tài sản cơ sở. Bạn có thể mua bán cổ phần của quỹ ETF như mua bán cổ phiếu công ty trên sàn giao dịch.

Một số chỉ số chứng khoán cũng đồng thời là quỹ ETF, như S&P 500, DJIA.

Tại Việt Nam, FTSE Vietnam ETF là quỹ đầu tiên được thành lập từ 2008. Hiện nay có 7 ETF hoạt động, trong đó 3 quỹ lớn nhất là VNM ETF, FTSE, và VFMVN30 ETF, chiếm hơn 90% tổng quy mô quỹ.

Ưu điểm:

• Đa dạng hóa đầu tư vào nhiều loại tài sản
• Dễ giao dịch, chi phí thấp, chi trả lợi tức
• Một số ETF có thể giao dịch theo Quyền Chọn (Options) như ngoại hối

Nhược điểm:

• Hoa hồng cao (tùy vào sàn giao dịch)
• Khối lượng nhỏ dẫn đến chênh lệch giá mua-bán cao
• Một số quỹ bị đánh thuế cao

5. Hợp đồng tương lai chỉ số (Stock Futures)

Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu là hợp đồng tài chính phái sinh của một chỉ số cổ phiếu tại thời điểm trong tương lai. Bên mua và bên bán xác định giá chỉ số vào một thời điểm tương lai. Khi đến hạn, bên bán phải bán với giá đã xác định bất kể giá thị trường thực tế.

Tại Việt Nam hiện có Hợp đồng tương lai theo tài sản cơ sở là chỉ số VN30 với các kỳ hạn như 1 tháng (VN30F1M), 2 tháng (VN30F2M), và các tháng khác.

Ưu điểm:

• Có thể bán khống mà không cần sở hữu cổ phiếu thực
• Có thể dùng đòn bẩy để tăng lợi nhuận
• Giao dịch tương tự ngoại hối, áp dụng nhiều chiến lược đầu tư khác nhau

Nhược điểm:

• Lot size lớn, khó tiếp cận với vốn ít
• Cần liên tục giám sát danh mục đầu tư
• Cách giao dịch phức tạp đối với người mới

6. Chứng khoán hợp đồng chênh lệch (Stock CFD)

Chứng khoán hợp đồng chênh lệch là kiểu giao dịch mà bên mua không sở hữu tài sản cơ sở, mà thay vào đó mua hợp đồng với nhà cung cấp. Khác với giao dịch chứng khoán thực, khi mua Stock CFD bạn có thể dùng đòn bẩy lớn để mang lại lợi nhuận cao.

Với khoản tiền ký quỹ, bạn có thể dùng đòn bẩy, lập lệnh Long-Short giống như giao dịch ngoại hối.

Ưu điểm:

• Đòn bẩy cao - tiếp cận thị trường với ít vốn hơn
• Giao dịch 24 giờ, công cụ toàn cầu
• Giao dịch liên tục, tức thời trong ngày
• Mức ký quỹ thấp, linh động

Nhược điểm:

• Có thể tổn thất nhiều tiền hơn số vốn ban đầu nếu dùng đòn bẩy không hiệu quả
• Người sở hữu CFD có ít quyền hạn hơn cổ phiếu thực (không có quyền biểu quyết, ứng cử)

Sàn giao dịch chứng khoán tại Việt Nam

Theo thống kê của HOSE, top 10 công ty môi giới chứng khoán lớn nhất trong nước bao gồm:

• SSI (Công ty CPCK Thành phố Ho Chi Minh)
• HSC (Công ty CPCK Thành phố Ho Chi Minh)
• VCSC (Công ty CPCK Bản Việt)
• VNDS (Công ty CPCK VNDirect)
• MAS (Công ty CPCK Mirae Asset)
• VPS (Công ty CPCK VPS)
• MBS (Công ty CPCK MB)
• FPTS (Công ty CPCK FPT)
• MBKE (Công ty TNHH MTV Chứng khoán Maybank KimEng)
• BSC (Công ty CPCK Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam)

Các công ty môi giới chứng khoán Việt Nam chủ yếu cung cấp sản phẩm gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền, trái phiếu và chỉ số VN30, hoạt động trên cả 2 sàn chứng khoán HOSE và HNX.

Các thuật ngữ quan trọng khi tham gia chứng khoán

Cổ phiếu thưởng: Hình thức tách cổ phiếu để huy động thêm vốn. Ví dụ, sở hữu 1 cổ phiếu mệnh giá 100.000 VND sẽ thành 2 cổ phiếu mệnh giá 50.000 VND.

Cổ phiếu quỹ: Khi công ty mua ngược cổ phiếu từ thị trường để giảm số lượng lưu hành, từ đó giảm phần chia cổ tức.

Cổ phiếu ESOP: Cổ phiếu ưu đãi phát hành cho nhân viên công ty với giá rẻ hơn, nhằm thu giữ nhân tài.

Cổ phiếu OTC: Cổ phiếu chưa niêm yết trên sàn giao dịch, giá trị có thể bị đẩy lên cao so với giá thực tế.

Cổ phiếu Bluechip: Cổ phiếu của công ty hàng đầu, hoạt động ổn định, có thị phần lớn. Ví dụ: cổ phiếu trong rổ VN30, HNX30.

Cổ phiếu Penny (Penny Stock): Cổ phiếu giá rất thấp, biến động cao do công ty nhỏ phát hành. Có khả năng lợi nhuận cao nhưng rủi ro lỗ lớn.

Cổ phiếu phòng thủ (Defensive Stock): Nhóm cổ phiếu hoạt động ổn định, ít rủi ro. Các ngành như điện, nước, dược được xem là cổ phiếu phòng thủ.

Công cụ tài chính phái sinh: Ngoài cổ phiếu, bạn có thể đầu tư vào Stock CFD, hợp đồng tương lai, chỉ số. Các công cụ này thường linh động hơn, thị trường đa dạng hơn, có thể dùng đòn bẩy, giao dịch 24/7 và áp dụng nhiều chiến lược hơn.

Lộ trình học và cách tham gia chứng khoán

Để kiếm tiền bằng cách tham gia chứng khoán, bạn cần dành thời gian học kiến thức về cách chơi chứng khoán, phân tích kỹ thuật, cập nhật xu hướng thị trường và tích lũy kinh nghiệm giao dịch.

Các bước cần thiết:

• Nắm vững các khái niệm cơ bản
• Học phân tích kỹ thuật và cơ bản
• Cập nhật tin tức thị trường thường xuyên
• Rèn luyện kỹ năng qua tài khoản demo
• Bắt đầu giao dịch với vốn nhỏ

Hành trình học và tham gia chứng khoán đòi hỏi kiên trì và tích lũy. Hãy bắt đầu từ những kiến thức cơ bản, luyện tập kỹ năng, và từng bước phát triển chiến lược giao dịch của riêng bạn.