Thị trường khai thác đồng toàn cầu thay đổi trong năm 2024: Phân tích theo quốc gia

Năm 2024 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đối với ngành công nghiệp đồng toàn cầu. Khi các hoạt động khai thác tại các khu vực sản xuất đồng lớn tiếp tục cho thấy dấu hiệu lão hóa, việc thiếu các dự án phát triển quy mô lớn mới đã làm gia tăng lo ngại về khả năng cung ứng trong tương lai. Đồng thời, sự bùng nổ trong điện khí hóa—được thúc đẩy bởi hạ tầng năng lượng tái tạo và việc sử dụng xe điện—dự kiến sẽ làm tăng đáng kể tiêu thụ đồng trong những năm tới.

Những áp lực cạnh tranh này đã tạo ra sự biến động lớn trên thị trường đồng trong suốt năm 2024. Kim loại màu đỏ đã đạt mốc chưa từng có khi giá vượt qua US$5 mỗi pound lần đầu tiên vào tháng 5, thiết lập kỷ lục mới mọi thời đại. Tuy nhiên, bất chấp tình trạng thiếu cung này, tăng trưởng nhu cầu đã phần nào được bù đắp bởi những thách thức kinh tế của Trung Quốc, khi quốc gia này cố gắng phục hồi chi tiêu cho hạ tầng vốn dĩ rất đồng trong lịch sử.

Các nhà phân tích ngành ngày càng tin rằng thị trường đồng đang đối mặt với một sự chuyển đổi cấu trúc hướng tới thâm hụt cung trong trung hạn. Kịch bản này có khả năng duy trì hỗ trợ giá bền vững và thúc đẩy hiệu quả tài chính của các công ty khai thác lớn. Theo dữ liệu mới nhất từ US Geological Survey, sản lượng đồng toàn cầu đạt khoảng 23 triệu tấn trong năm 2024.

Nguồn gốc sản lượng đồng toàn cầu: 10 quốc gia sản xuất hàng đầu

1. Chile – 5,3 Triệu Tấn

Chile duy trì vị trí là nhà cung cấp đồng lớn nhất thế giới trong năm 2024, chiếm gần 23% sản lượng toàn cầu. Các nhà sản xuất đa quốc gia lớn như Codelco do nhà nước kiểm soát, Anglo American, Glencore và Antofagasta đều duy trì hoạt động đáng kể trên khắp đất nước.

Ngôi sao sáng nhất vẫn là mỏ Escondida của BHP, được công nhận là cơ sở khai thác đồng lớn nhất hành tinh. Hoạt động này thường cung cấp từ 1,5 đến 2 triệu tấn mỗi năm. Tỷ lệ sở hữu 57,5% của BHP đã đóng góp 1,13 triệu tấn vào bảng cân đối của họ trong năm 2024, trong khi cổ phần 30% của Rio Tinto và phần còn lại của Jeco đã hoàn thiện cấu trúc sở hữu.

Nhìn về phía trước, các dự báo cho thấy sản lượng đồng của Chile có thể phục hồi về mức kỷ lục, có khả năng đạt 6 triệu tấn vào năm 2025 khi các dự án mới bắt đầu sản xuất quy mô.

2. Cộng hòa Dân chủ Congo – 3,3 Triệu Tấn

DRC đã nổi lên như một lực lượng đáng gờm trong nguồn cung đồng toàn cầu, sản xuất 3,3 triệu tấn trong năm 2024. Đây là mức tăng đáng kể so với 2,93 triệu tấn của năm trước—một xu hướng phản ánh sự phát triển nhanh chóng trong ngành khai thác mỏ của khu vực này.

Một động lực chính của sự mở rộng này là Giai đoạn 3 của dự án Kamoa-Kakula của Ivanhoe Mines, đã đi vào hoạt động vào tháng 8 năm 2024. Hoạt động này hợp tác với Zijin Mining Group, đã cung cấp 437.061 tấn đồng tinh chế trong năm 2024, so với 393.551 tấn của năm trước. Dự báo cho năm 2025 hướng tới mức tăng thêm, với mục tiêu đạt 520.000 đến 580.000 tấn mỗi năm.

3. Peru – 2,6 Triệu Tấn

Sản lượng đồng của Peru trong năm 2024 đạt 2,6 triệu tấn, giảm nhẹ 160.000 tấn so với mức của năm 2023. Sự giảm sút này chủ yếu do các khó khăn vận hành tại nhà máy Cerro Verde của Freeport McMoRan, đã giảm sản lượng 3,7% so với cùng kỳ năm trước. Nhà máy này đã cung cấp 1,94 triệu tấn đồng concentrate trong năm 2023, gặp phải hạn chế liên quan đến xử lý kho dự trữ thấp hơn và các hoạt động bảo trì theo lịch trình ảnh hưởng đến năng suất.

Ngoài Cerro Verde, ngành đồng của Peru còn dựa vào các đóng góp từ dự án Quellaveco của Anglo American và dự án Tia Maria của Southern Copper. Phần lớn xuất khẩu đồng của quốc gia này hướng tới các nhà máy lọc của Trung Quốc và Nhật Bản, với Hàn Quốc và Đức là các thị trường chính khác.

4. Trung Quốc – 1,8 Triệu Tấn

Sản lượng đồng chính của Trung Quốc trong năm 2024 đạt 1,8 triệu tấn, giảm nhẹ so với 1,82 triệu tấn của năm 2023. Sản lượng khai thác mỏ của quốc gia này đã dần giảm từ đỉnh cao 1,91 triệu tấn năm 2021, phản ánh các mỏ đã trưởng thành và hạn chế hoạt động.

Tuy nhiên, điều này chỉ kể một phần câu chuyện. Khả năng xử lý đồng tinh chế của Trung Quốc vượt xa ngành công nghiệp toàn cầu, với 12 triệu tấn được sản xuất trong năm 2024—chiếm hơn 44% tổng sản lượng tinh chế toàn cầu và vượt xa khả năng tinh chế của Chile gấp sáu lần. Quốc gia này cũng sở hữu nguồn tài nguyên đồng lớn nhất thế giới với 190 triệu tấn.

Tập đoàn Zijin Mining, một nhà sản xuất kim loại hàng đầu của Trung Quốc, đã củng cố vị thế của mình trong năm 2024 bằng cách mua lại 50,1% cổ phần của dự án đồng-molybden, bạc, vàng Qulong tại Tây Tạng, với kế hoạch hợp nhất quyền sở hữu toàn bộ. Mỏ này hiện là cơ sở khai thác đồng lớn nhất của Trung Quốc, đã sản xuất khoảng 366 triệu pound đồng trong năm 2024, tăng từ 340 triệu pound của năm 2023.

5. Indonesia – 1,1 Triệu Tấn

Indonesia vươn lên vị trí thứ năm trong số các nhà sản xuất đồng toàn cầu năm 2024 với 1,1 triệu tấn, vượt qua cả Hoa Kỳ và Nga. Sản lượng của quốc gia này đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, từ 907.000 tấn năm 2023 và chỉ 731.000 tấn năm 2021.

Cụm mỏ Grasberg của Freeport McMoRan là hoạt động chủ lực của quốc gia này, cung cấp 1,66 tỷ pound đồng trong năm 2023. Mỏ Batu Hijau của PT Amman Mineral cũng góp phần cung cấp, dự kiến sẽ tăng mạnh trong năm 2024 lên 1,84 tỷ pound khi quặng có hàm lượng cao hơn từ khai thác giai đoạn 7 bắt đầu được xử lý—mức tăng đáng kể so với 542 triệu pound của năm 2023.

Sự mở rộng này đã tăng tốc vào giữa năm 2024 khi Amman Minerals vận hành một nhà máy luyện kim có khả năng xử lý 900.000 tấn đồng concentrate mỗi năm, tạo ra 222.000 tấn cathode đồng.

6. Hoa Kỳ – 1,1 Triệu Tấn

Hoa Kỳ đã sản xuất 1,1 triệu tấn đồng trong năm 2024, giảm so với 1,23 triệu tấn của năm 2022, mặc dù chỉ giảm 30.000 tấn so với năm 2023. Arizona chiếm lĩnh nguồn cung nội địa, đóng góp 70% sản lượng quốc gia, với Michigan, Missouri, Montana, Nevada và New Mexico cung cấp thêm khối lượng. Mười bảy hoạt động khai thác chiếm 99% sản lượng đồng của Mỹ.

Mỏ Morenci của Freeport McMoRan tại Arizona, hợp tác với Sumitomo, dẫn đầu sản lượng Mỹ với 700 triệu pound đồng được cung cấp trong năm 2024 và trữ lượng đã được ghi nhận là 12,63 triệu tấn. Các hoạt động Safford và Sierrita của Freeport cũng đóng góp lần lượt 249 triệu tấn và 165 triệu tấn.

7. Nga – 930.000 Tấn

Sản lượng đồng của Nga đã mở rộng lên 930.000 tấn trong năm 2024, phản ánh mức tăng đáng kể so với 890.000 tấn của năm 2023. Một trong những yếu tố chính thúc đẩy sự tăng trưởng này là việc tăng tốc sản xuất tại mỏ Udokan Copper ở Siberia, đã đạt đến giai đoạn thương mại hóa Giai đoạn 1. Mặc dù xảy ra cháy nhà máy vào cuối năm 2023, các hoạt động khai thác vẫn tiếp tục không bị gián đoạn, với mỏ này cung cấp khoảng 135.000 tấn trong năm 2024. Khi Giai đoạn 2 đi vào hoạt động khoảng năm 2028, công suất dự kiến sẽ tăng lên gần 450.000 tấn mỗi năm.

8. Úc – 800.000 Tấn

Úc khai thác 800.000 tấn đồng trong năm 2024, cao hơn một chút so với 778.000 tấn của năm 2023. Mỏ Olympic Dam của BHP tại Nam Úc là hoạt động chính của quốc gia này, đạt mức sản lượng cao nhất trong mười năm là 216.000 tấn trong năm 2024.

Mặc dù khối lượng sản xuất của Úc có vẻ khiêm tốn so với tiêu chuẩn toàn cầu, quốc gia này đứng thứ hai về trữ lượng đồng đã được ghi nhận với 100 triệu tấn, chỉ sau Trung Quốc với 190 triệu tấn. Cụm mỏ Mount Isa của Queensland, do một công ty con của Glencore vận hành, đã từng nằm trong số các nhà sản xuất lớn nhất của Úc, mặc dù hoạt động sẽ đóng cửa trong nửa cuối năm 2025.

9. Kazakhstan – 740.000 Tấn

Kazakhstan sản xuất 740.000 tấn đồng trong năm 2024, gần như không thay đổi so với mức của năm 2023. Tuy nhiên, quốc gia này đã lọt vào top 10 toàn cầu, vượt qua Mexico và Zambia. Vị trí này phản ánh xu hướng tăng trưởng đáng kể của Kazakhstan—chỉ cách đây ba năm, vào năm 2021, sản lượng quốc gia chỉ là 510.000 tấn.

Tháng 2 năm 2024, Kazakhstan công bố một kế hoạch Phát triển Quốc gia đầy tham vọng nhằm tăng 40% sản lượng khoáng sản vào năm 2029 thông qua mở rộng thăm dò, cơ chế đồng tài trợ dự án và các ưu đãi thuế nhằm thu hút đầu tư vốn. Công ty khai thác tư nhân KAZ Minerals, vận hành nhà máy Aktogay, đã sản xuất 228.800 tấn trong năm 2024, so với 252.400 tấn của năm 2023.

10. Mexico – 700.000 Tấn

Mexico hoàn thành danh sách top 10 với sản lượng đồng 700.000 tấn trong năm 2024, gần như không thay đổi so với 699.000 tấn của năm 2023. Mỏ Buenavista del Cobre của Grupo Mexico tại Sonora là cơ sở khai thác đồng lớn nhất của quốc gia này, đã cung cấp 725 triệu pound concentrate và 193 triệu pound cathode trong năm 2023.

Grupo Mexico cũng vận hành La Caridad, tài sản sản xuất đồng lớn thứ hai của Mexico, đã tạo ra 387.000 tấn concentrate và 51 triệu pound cathode trong năm trước.

Điều này có ý nghĩa gì đối với nguồn cung đồng trong tương lai

Dữ liệu sản xuất năm 2024 cho thấy ngành khai thác đồng toàn cầu đang ở một điểm chuyển đổi. Trong khi các nhà chơi lâu năm như Chile và các cường quốc mới nổi như DRC tiếp tục mở rộng sản lượng, thì cơ sở hạ tầng lão hóa ở các thị trường trưởng thành và hạn chế đầu tư vốn đang tạo ra các rào cản cấu trúc. Khi nhu cầu điện khí hóa tăng tốc và trữ lượng hiện có cạn kiệt, các nhà đầu tư theo dõi thị trường đồng nên chú ý đến xu hướng sản xuất khu vực và hiệu quả hoạt động của các công ty khai thác lớn—đặc biệt ở các khu vực mới nổi nơi các mỏ đồng mới vẫn tiếp tục đi vào hoạt động và định hình tương lai của ngành.