Kho bạc tài sản kỹ thuật số (DAT) có phải là một trào lưu nhất thời?

Năm 2025 chứng kiến làn sóng các doanh nghiệp truyền thống tích hợp tiền điện tử vào bảng cân đối kế toán của mình. Được thúc đẩy bởi các chính sách ủng hộ tiền điện tử của Tổng thống Trump, nhiều công ty đã mạnh dạn đặt cược lớn vào lĩnh vực này thông qua các thương vụ sáp nhập hoặc lên sàn chứng khoán Mỹ.

Tuy nhiên, các “DATs” (Kho bạc tài sản số – Digital Asset Treasuries) đang dần mất đi sức hút, khi giá cổ phiếu của nhiều doanh nghiệp trong nhóm này liên tục lao dốc.

Quyền truy cập dễ dàng – lợi thế đặc biệt

Những cái tên nổi bật như Strategy (Bitcoin), Bitmine (Ethereum) và Forward Industries (Solana) đều ghi nhận mức giảm mạnh trong tháng vừa qua. Các nhà đầu tư, từng xem đây là “ngôi sao” của thị trường, nay lại đồng loạt bán tháo cổ phiếu DATs. Liệu thời kỳ huy hoàng của DATs đã kết thúc?

Theo Jean-Marc Bonnefous, Đối tác quản lý Tellurian Capital, sức nóng của DATs xuất phát từ việc chúng mang đến cho nhà đầu tư cơ hội tiếp cận tiền điện tử mà không cần phải thao tác trực tiếp với ví, sàn giao dịch hay các chuỗi blockchain phức tạp.

“DATs, với tư cách là công ty đại chúng, là phương thức tiện lợi và tuân thủ pháp lý, giúp các tổ chức đầu tư tại Mỹ sở hữu tài sản số mà không cần thay đổi quy trình vận hành hiện tại,” Bonnefous chia sẻ.

Câu chuyện này bắt đầu từ năm 2020, khi Strategy (NASDAQ: MSTR) dưới sự dẫn dắt của Michael Saylor, quyết định chuyển một phần tiền mặt của công ty sang Bitcoin giữa thời kỳ đại dịch. Đến nay, Strategy đã sở hữu 649.870 BTC với giá mua trung bình 74.430 USD mỗi đồng.

Strategy nắm giữ 60% tổng số BTC mà DAT hiện đang nắm giữ | Nguồn: CoinMarketCapDù vậy, nhiều nhà đầu tư tổ chức đang cảm thấy “hối tiếc” với quyết định đầu tư vào DATs, trong bối cảnh thị trường tiền điện tử và tài sản truyền thống cùng đi xuống. Tuy nhiên, Strategy vẫn có lợi thế vượt trội nhờ kinh nghiệm lâu năm và vị thế vững chắc trên thị trường vốn.

“Strategy có hàng thập kỷ doanh thu, mối quan hệ sâu rộng trong ngành tài chính, và là người tiên phong xây dựng vị thế lớn với Bitcoin, mang lại uy tín và nguồn vốn giá rẻ,” bà Maja Vujinovic, CEO FG Nexus (NASDAQ: FGNX) nhận định. “Các DAT mới không có được lợi thế này.”

NAV và mNAV – Chìa khoá đánh giá giá trị

Đối với các DAT mới, nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý đến Giá trị tài sản ròng (NAV) và tỷ lệ vốn hóa thị trường trên NAV (mNAV) như những chỉ số đánh giá quan trọng.

“NAV là giá trị thực tế của lượng tiền điện tử mà công ty nắm giữ tại thời điểm hiện tại,” bà Vujinovic giải thích. “mNAV phản ánh mức độ thị trường sẵn sàng trả thêm cho chiến lược, uy tín và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.”

Tổng NAV trên các trái phiếu kho bạc kể từ ngày 1 tháng 5, khi DAT bắt đầu cất cánh | Nguồn: ArtemisĐáng chú ý, cơn sốt DAT đạt đỉnh vào ngày 10/10/2025, trùng với thời điểm thị trường tiền điện tử bị thanh lý hàng loạt, khiến 19 tỷ USD giá trị bị cuốn bay. Nhiều nhà đầu tư có thể chưa nhận thức đầy đủ về mức độ sử dụng đòn bẩy trong thị trường này, nơi các giao dịch có thể được khuếch đại lên tới 100 lần, dẫn đến những đợt giảm giá mạnh.

Từ mức đỉnh gần 120 tỷ USD hồi tháng 10, NAV của các DAT đã giảm xuống dưới 80 tỷ USD, theo số liệu của Artemis. Một số ý kiến cho rằng chính lòng tham đã đẩy giá lên cao, rồi lại khiến thị trường lao dốc khi đòn bẩy phát huy tác động ngược.

“DATs được xem như khoản đầu tư đòn bẩy vào hệ sinh thái tài sản số, mang lại khả năng nhân đôi lợi nhuận nhưng cũng khuếch đại rủi ro khi thị trường đi xuống,” ông Alex Bergeron, Ark Labs nhận định.

Đa dạng hoá – Hướng đi sống còn cho DATs

Phần lớn DATs sẽ không thể duy trì hoạt động kinh doanh chỉ bằng việc nắm giữ tiền điện tử. Nếu giá trị doanh nghiệp chỉ dựa trên NAV, cổ phiếu sẽ bị định giá thấp do chi phí vận hành và quản trị.

Vì thế, các DATs cần sáng tạo trong việc khai thác nguồn tiền điện tử để tăng mNAV. mNAV là chỉ số vốn hoá thị trường hướng về tương lai, phản ánh cả giá trị tiền điện tử và kỳ vọng của nhà đầu tư vào tiềm năng phát triển doanh nghiệp.

Các DATs có thể phát hành nợ dựa trên tài sản số – chiến lược đã giúp Strategy tích luỹ được kho dự trữ trị giá 55 tỷ USD kể từ năm 2020. Đây cũng là lý do giúp Strategy duy trì vị thế dẫn đầu trong ngành.

“Strategy với chiến lược đa dạng hoá đã đi trước nhiều DAT khác,” Jesse Shrader, CEO Amboss nhận xét. “Tuy nhiên, các DAT mới có thể tập trung vào những lĩnh vực sinh lợi hoặc xây dựng chiến lược tiên phong ở các mảng mới như các cơ hội sinh lời rủi ro thấp.”

Các DAT mới cần tìm ra nguồn doanh thu từ lượng tiền điện tử nắm giữ, thông qua cho vay, sử dụng phái sinh, staking để nhận lãi, hoặc mua thêm tài sản số với giá ưu đãi. Một đội ngũ chuyên nghiệp trên thị trường công khai sẽ là yếu tố quyết định thành công về lâu dài.

Xu Hướng “Risk-Off” – Thách Thức Hiện Tại

Thị trường tiền điện tử hiện tại đang “kém sắc” so với giai đoạn sôi động hồi tháng 5 và 6 – thời điểm cơn sốt DAT bùng nổ. Giá Bitcoin hiện quanh mức 91.000 USD, quay về vạch xuất phát của tháng 5.

Biểu đồ giá Bitcoin | Nguồn: CoinphotonCó dấu hiệu cho thấy môi trường “risk-off – giảm rủi ro” đang diễn ra, khi nhà đầu tư ưu tiên chuyển sang nắm giữ tiền mặt, bán tháo các tài sản dễ thanh khoản. Tiền điện tử và các DATs rõ ràng là nạn nhân của xu hướng này.

“Cổ phiếu niêm yết dễ dàng mua bán, nên những người mua mới sẽ góp phần tăng thêm biến động ‘risk-on/risk-off’ vốn đã cao trên thị trường,” Bonnefous nhận xét.

Một số DATs có thể vượt qua sóng gió, nhưng chắc chắn sẽ có những giai đoạn khó khăn, thậm chí diễn ra các thương vụ sáp nhập hoặc hợp nhất, khi nhà đầu tư xác định được doanh nghiệp nào có thể duy trì giá trị vượt NAV nhờ vận hành hiệu quả.

“Thế hệ DAT thắng cuộc tiếp theo sẽ là những doanh nghiệp xây dựng giá trị thực: Thu nhập từ staking, phòng ngừa rủi ro thông minh, token hóa và quản lý kho bạc chuyên nghiệp,” bà Vujinovic khẳng định.

Tóm lại, DATs đang đứng trước ngã rẽ lớn: hoặc sáng tạo và đa dạng hoá để tồn tại, hoặc bị đào thải khỏi cuộc chơi khắc nghiệt của thị trường tài sản số.

Ông Giáo