Kripto Para Trade Helal mi yoksa Haram mı? Detaylı İslami Perspektif

Question

İslami finans prensipleri, dünya genelindeki Müslümanların ekonomik faaliyetlerinin çeşitli yönlerini yönetmektedir, bunlar arasında kripto para ticaretinin gelişen alanı da bulunmaktadır. Ticaretin halal (izinli) mi yoksa haram (yasak mı) olduğunu anlamak, birçok faktörü Şeriat hukuku açısından incelemeyi gerektirir.

1. Hisseler ve Şirketler

Helal: İslami hukuka göre izin verilen sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin hisselerine yatırım yapmak—ticaret, üretim veya hizmetler gibi—helal olarak kabul edilir. Bu, Şeriat ilkeleriyle uyumlu olan hem geleneksel hem de kripto şirketler için geçerlidir.
Haram: İslami kanunlara göre yasaklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlere yatırım yapmak—alkol üretimi/satışı, faizli finansal hizmetler, kumar veya yetişkin eğlencesi gibi—yasaktır. Bu, bu tür faaliyetleri doğrudan destekleyen kripto projelerini de kapsar.

2. Riba ile İlgilenmek (Faiz)

Haram: Riba (faiz), İslam'daki en büyük yasaklardan biridir. Faizli işlemler içeren herhangi bir ticaret faaliyeti, örneğin faizle borç verme veya alma, ticareti haram kılar. Bu, esasen faiz getiren araçlar olarak işlev gören yield farming protokollerine de uygulanır.
Helal: Faizli işlemlere başvurmadan gerçekleştirilen ticaret, mubahlık alanında kalmaktadır. Mudarabah (kâr paylaşımı ortaklığı) ilkelerine dayanan kâr paylaşım düzenlemeleri, Şeriat uyumlu alternatifler sunabilir.

3. Spekülasyon

Helal: Helal spekülasyon, kâr amacıyla yatırım yapmayı, makul riskleri kabul etmeyi ve iyi piyasa bilgisi göstermeyi içeren piyasalara yatırım yapmayı ifade eder. Temel analiz ve fayda değerlendirmesine dayanan uzun vadeli kripto para yatırımları bu kategoriye girebilir.
Haram: Aşırı spekülasyon veya şansına dayalı olarak varlıkları rastgele alıp satmak gibi finansal kumar olarak adlandırılan durumlar, kumara benzemesi nedeniyle haram olarak kabul edilebilir (maysir). Kripto para birimlerini sadece fiyat hareketlerine dayanarak, temel teknolojiyi anlamadan gün içi ticaret yapmak bu kategoriye girebilir.

4. Marjin Ticareti

Haram: Bu tür ticaret genellikle faizli kredileri içerdiği için genellikle haram olarak kabul edilir. Kaldıraç sunan çoğu kripto para borsası, genellikle faize benzer faiz veya ücretler alır.
Helal: Marj ticareti yalnızca faiz tamamen kaçınıldığında helaldir, bu da geleneksel ticaret ortamlarında nadirdir. Bazı platformlar, Murabaha (maliyet artı finansman) yapıları temelinde faizsiz marj ticareti sunar, ancak bunlar dikkatlice değerlendirilmelidir.

5. Forex/FX ve Para Ticareti

Helal: Para işlemleri eşzamanlı olarak gerçekleşmeli (her iki para biriminin hemen teslimi) helal olarak kabul edilmesi için gereklidir. Bu ilke, spot piyasalardaki kripto para ile fiat para veya kripto para ile kripto para değişimlerine de uygulanır.
Haram: Eğer bir teslimat gecikmesi varsa veya işlem faiz bazlı bileşenler içeriyorsa, bu haramdır. Bu, kripto para piyasalarındaki belirli vadeli işlemler ve süresiz takaslar için geçerlidir.

6. Emtia ve Metal Ticareti

Helal: Altın ve gümüş gibi emtia ve metallerin ticareti, işlem Şeriat kurallarına uygun olarak, anında satış ve teslimat gibi şartlarla gerçekleştirildiği takdirde, müsaade edilir. Kripto alanındaki tokenleştirilmiş emtialara da benzer ilkeler uygulanır.
Haram: Eğer ticaret, sahip olunmayan bir şeyi satmayı veya yasal kontroller olmaksızın teslimatı ertelemeyi içeriyorsa, bu yasaktır. Bu, hem geleneksel hem de kripto piyasalardaki belirli türev sözleşmeleri için geçerli olacaktır.

7. Yatırım Fonları

Helal: Eğer yatırım fonları Şeriat kurallarına göre yönetiliyorsa ve helal alanlara yatırım yapıyorsa, o zaman bunlar izinlidir. Sadece taranmış dijital varlıklara yatırım yapan birkaç Şeriat uyumlu kripto para fonu ortaya çıkmıştır.
Haram: Eğer bu fonlar faiz uyguluyorsa veya yasaklı sektörlere yatırım yapıyorsa, o zaman bunlara yatırım yapmak yasaktır. Bu, faiz getiren kredi veren veya yasaklı faaliyetlerde bulunan projeleri destekleyen kripto fonlarını da içerir.

8. Fark Sözleşmeleri (CFD'ler)

Haram: Bu sözleşmeler genellikle faiz odaklı uygulamaları içerir ve temel varlıklar aslında teslim edilmez, bu da onları haram kılar. Birçok kripto para türevi, gerçek varlık teslimi niyeti olmadığında bu kategoriye girer.

Kriptopara Pazarlarında İslami İlkeler

Kripto para ticaretine İslami prensipler uygulandığında, birkaç ek husus ortaya çıkar:

Varlık Tanıma: Bir kripto paranın ticaret için geçerli bir varlık olarak kabul edilmesi için, faydası, gerçek dünya değeri ve yaygın kabulü olmalıdır.
Gharar (Belirsizlik): İşlemlerde aşırı belirsizlik yasaktır. Belirsiz tokenomikleri olan veya yüksek spekülatif altcoinler içeren projeler aşırı gharar içerebilir.
Mülkiyet ve Sahiplik: İslami finans, varlıkların gerçek mülkiyetini ve sahipliğini gerektirir. Kripto para varlıklarının gerçek saklama hizmetini sunan ticaret platformları, sentetik bir varlık sunanlara göre bu gereklilikle daha iyi örtüşmektedir.
Şeffaflık: Blockchain teknolojisinin doğası gereği şeffaflığı, İslami açık ve dürüst işlemler ilkeleriyle iyi bir uyum içindedir; ancak kripto paranın arkasındaki projenin de şeffaflık göstermesi gerekmektedir.

Düzenleyici Hususlar

Kripto paraların yasal durumu, İslam çoğunluğuna sahip ülkelerde farklılık göstermekte olup, bu durum dini hükümlerin etkilenmesine yol açabilir:

BAE ve Bahreyn gibi ülkeler, İslami kurallara uygun kripto para ticareti için çerçeveler geliştirmiştir.
Bazı yargı bölgeleri, hem finansal hem de dini endişeleri ele alan düzenleyici çerçeveler geliştirirken temkinli yaklaşımlarını sürdürmektedir.
Yerel Şeriat kurulları, bölgesel bağlamlar ve düzenlemelere özgü rehberlik sağlayabilir.

Kripto para ticaretiyle ilgilenen Müslümanlar, bu tür faaliyetlere katılmadan önce hem İslami finans prensiplerine hem de modern finansal teknolojilere aşina olan nitelikli dini alimler veya Şeriat danışmanlarıyla görüşmelidir. Böylece yatırımlarının dini yükümlülükleriyle uyumlu kalmasını sağlamış olurlar.

Açıklama: Bu makale üçüncü taraf görüşlerini içermektedir ve finansal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir. Bireysel durumlar, nitelikli Şeriat alimlerinden özel rehberlik gerektirebilir.

View Original